Herstellen van vertrouwen in de overheid – serie deel 1 van 3

In het artikel over het geheim van vertrouwen in de overheid is.. ? heb ik gevraagd naar jouw overheidsmythen. En omdat veel van de reacties, vragen en opmerkingen op dit artikel te maken hebben met het met elkaar zoeken naar manieren om het vertrouwen in de overheid te herstellen, heb ik besloten een aantal artikelen te wijden aan dit onderwerp vanuit verschillende invalshoeken.

In het artikel het geheim van vertrouwen in de overheid is.. ? heb ik mijn overtuiging gedeeld dat meer ‘overheidsIQ’ helpt bij het herstellen van het vertrouwen in de overheid. Ik werk al jaren met veel plezier in de publieke sector. Ik heb een klein fortuin en honderden uren besteed aan het verhogen van mijn kennis over de overheid. Als gevolg daarvan kijk ik anders aan tegen de overheid.

In mijn eendaagse Masterclass Verhoog je OverheidsIQ besteed ik in verscheidene sessies aandacht aan het vergroten van je kennis van de overheid, het vergroten van je overheidsnetwerk en hoe je een duurzame relatie met de overheid opbouwt.

Ik kan deze onderwerpen niet zo uitvoerig behandelen als live in de Masterclass, maar ik doe zeker mijn best om je goed op weg te helpen met de eerste stappen.

Laten we bij het begin beginnen…

Waarom moet de overheid eerst zelf inwoners vertrouwen?

Ja, waarom… Vertrouwen hebben in iets of iemand is toch een basisuitgangspunt? Een onmisbare waarde in elke relatie, ook in die van inwoner en overheid. Democratie is gebaat bij wederkerig vertrouwen en begint bij de autoriteiten, zei onze nieuwe Koning Willem-Alexander in zijn inhuldigingstoespraak op 30 april 2013.

‘WEDERKERIG…’ is het woord dat in dit geval het vertrouwen in de overheid vaak de das omdoet!

Inwoners ervaren die wederkerigheid niet, omdat ze uiteindelijk altijd afhankelijk zijn van die overheid. Laat staan dat inwoners zich in de relatie met de overheid op zijn minst gelijkwaardig voelen? De relatie is niet gelijkwaardig. Wat mij betreft, begint die wederkerigheid van onze democratie daarom echter wel bij de autoriteiten en de ambtenaren. In een andere blog 9 tips om eigen kracht samenleving te vergroten schreef ik al dat de belangrijkste tip voor de overheid is om inwoners weer te vertrouwen.

Het begint ermee dat de overheid zelf weer eerst inwoners moet gaan vertrouwen.Als je begrepen wilt worden als overheid, doe dan eerst je best om de ander te begrijpen. Ga er gewoon weer eens van uit dat de inwoner het zelf prima kan, samen met zijn omgeving en zelf het beste weet hoe te organiseren voor zichzelf.

Inwoners maken hun eigen keuzes, kennen hun opties. En als ze de professionele overheid inschakelen, dan zijn ze niet langer passief ontvanger, maar vrager, opdrachtgever en co-producent. De calculerende inwoner bestaat misschien wel niet.

Maar toch als bij inwoners het vertrouwen in de overheid klein is, betekent dit nogal iets… In ieder geval is dat niet iets om je schouders bij op te halen.

En nu…wat kan de overheid doen om het VERTROUWEN TE HERSTELLEN?

Ik stel een gecombineerde aanpak voor in 5 stappen:

1. Erken dat het vertrouwen in de overheid is geschonden.

De inwoner dienen is ons bestaansrecht. De overheid kan vanuit dit bestaansrecht het beste als eerste de stap zetten om de relatie te herstellen. Benoem dat er een probleem is. Maak er geen probleem van, want dan heb je twee problemen.

2. Geef toe dat de overheid degene is die het wantrouwen heeft veroorzaakt en niet de inwoners.

Natuurlijk is deze stap lastig. De overheid moet zich aan het recht gebonden weten en perspectieven bieden. Terwijl het diezelfde overheid is die soms tijdens het spel eenzijdig de spelregels verandert. En toch ook vaak als alwetend of onfeilbaar wordt beschouwd.

Er kunnen alleen wel allerlei redenen zijn waardoor de spelregels (kaders, regels of beleid) worden gewijzigd. Denk alleen maar aan de toenemende vergrijzing en de daarmee exponentieel toenemende kosten van de zorg.

3. Onderzoek bij inwoners wat er achter het wantrouwen ten opzichte van de overheid zit.

Bespreek met inwoners welk gedrag de breuk in vertrouwen veroorzaakte. Als je precies weet welk gedrag van de overheid dit heeft veroorzaakt, dan kan je als overheid daarop specifiek actie ondernemen om het vertrouwen te herstellen.

4. Blijf in gesprek met inwoners.

Als inwoners echt een zichtbare verandering zien in het gedrag van de overheid, kan vertrouwen door inwoners richting overheid weer worden opgebouwd. Vraag daarom ook regelmatig feedback.

5. Geef de inwoners de ruimte.

De inzet van de overheid is erop gericht om te worden ingepast in oplossingen van inwoners. Hun prioriteiten, hun tempo en hun manier van leven wordt leidend voor de overheid. Overheidsparticipatie bij burgerinitiatief dus i.p.v. de tegenhanger van burgerparticipatie bij overheidsbeleid. De overheidsparticipatie is gericht op het benutten van de inventiviteit van inwoners en op het daarbij wegnemen van belemmeringen en het faciliteren om dingen mogelijk te maken.

Wil je meer weten over het vinden van de balans in wederkerig vertrouwen tussen overheid en inwoners?

Wil je meer weten over de overheid?

Is je antwoord “JA”, dan wil je vast een keer op mijn netwerkbijeenkomst ‘Overleef jij zonder hulp van de overheid?’ komen?’ Meld je HIER direct aan!

Je kunt een mooi cadeau bemachtigen door mij te laten weten in het commentaarveld onderaan de pagina:

1. Wat moet volgens jou de overheid doen om het vertrouwen bij haar inwoners te herstellen?
2. En zo ja, wat weerhoudt de overheid ervan om dit te doen?
3. Wat wil jij aan de overheid veranderen of vernieuwen?

Nadat ik jouw commentaar plaats, kies ik mogelijk jouw commentaar uit als winnaar. Als je dan naar de netwerkbijeenkomst op 28 november 2013 komt dan ontvang je jouw cadeau tijdens de netwerkbijeenkomst.

Volgende week kun je het tweede artikel in deze reeks “herstellen van vertrouwen in de overheid” verwachten. Het onderwerp: integriteit.

Ik ben benieuwd naar je commentaar en hoop je volgende week weer op mijn blog te zien!

Samen vernieuwen we de overheid!

Hartelijke groet,
Alexander Meijer

PS. DEEL dit artikel s.v.p. met jouw netwerk, door op de Tweet, Like, Share of Google+ knoppen hier links te klikken, zodat ook de mensen in jouw netwerk ervan kunnen profiteren.