Een van de meest gestelde vragen van ondernemers, die willen zaken doen met de lokale overheid, is: welke onderwerpen spelen zijn op dit moment actueel? In deze blog deel ik 5 superthema´s waar alle gemeenten zich mee bezig houden. Deze vijf superthema´s zijn:

• Transformatie in het sociaal domein
• Digitale dienstverlening
• Veiligheid.
• Medewerkers.
• Samenwerking

1. Transformatie in het Sociaal Domein

De decentralisaties in het sociaal domein zijn een feit. De wetgeving wordt vanaf 1 januari 2015 uitgevoerd door gemeenten. Het gaat om wetgeving op het gebied van Jeugd en WMO, AWBZ en Participatie. Het is zaak dat verbinding wordt gezocht tussen de terreinen jeugd, economie en arbeidsmarkt. Gemeenten denken niet alleen na over de vraag hoe deze verbindingen kunnen worden aangebracht. Maar ook: Hoe weten inwoners waar zij voor hun hulpvragen terecht kunnen? Hoe passen wij onze werkwijze en samenwerking met ketenpartners aan?

Hoe begeleid je uitkeringsgerechtigden naar het juiste werk? En sterker nog: hoe begeleid je iedereen met arbeidsvermogen naar werk toe? Op welke manier kan in de komende periode de sociale werkvoorziening toekomstbestendig en uitvoerbaar blijven? En in welke mate kan de sociale werkvoorziening in synergie worden uitgevoerd met de Participatiewet en andere onderdelen van het sociaal domein?

Dit zijn stuk voor stuk vragen waarop gemeenten dit jaar een antwoord willen formuleren.

2. Digitale dienstverlening

In 2017 zijn gemeenten verplicht 100% van de dienstverlening ook digitaal aan te bieden. Dit betekent in veel gemeenten dat enorme investeringen in software nodig zijn en het helpen van medewerkers digivaardig te worden met de systemen waarmee zij hun werk doen. Overigens wordt zelfservice van inwoners hierbij het uitgangspunt. Zelf aangifte doen van een geboorte in het ziekenhuis zonder dat je nog naar het gemeente huis hoeft of het in ondertrouw gaan, terwijl zich in je computerscherm een bruidstaart opbouwt, zijn slechts twee voorbeelden van hoe de gemeentelijke dienstverlening nu echt in rap tempo verandert.

Informatiebeveiliging staat steeds vaker hoog op de bestuurlijke agenda. Banken en verzekeraars hebben hun informatiebeveiliging steeds beter op orde. Daarom richten criminele organisaties zich steeds vaker op overheden in verband met identiteitsdiefstal. Gemeenten hebben zich daarom het afgelopen jaar aangesloten bij de Informatiebeveiligingsdienst (IBD) van KING. Ze zijn bijna allemaal gestart met de implementatie van de Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten. Gemeenten richten op deze wijze hun informatiebeveiliging in en werken samen met ketenpartners.

Dit is een van de bewegingen waarbij wij samen de overheid kunnen vernieuwen, zodat gemeenten als professionele, meest nabije overheid verantwoordelijk kunnen zijn voor het op orde hebben van hun informatieveiligheid. Deze verantwoordelijkheid strekt verder dan de eigen organisatie. Gemeenten hebben er als collectief belang bij dat de gehele gemeentelijke branche informatieveiligheid op orde heeft, zoals past bij hun imago. Dit zullen en mogen burgers en bedrijven, maar ook de ketenpartners, van gemeenten verwachten.

Op het gebied van dienstverlening leren gemeenten van het bedrijfsleven. Klantgerichtheid en het meten daarvan in klantwaardering zijn steeds vaker speerpunten van gemeenten. Ook gemeentelijke organisaties moeten beter worden in het uitvinden van wat inwoners echt nodig hebben (en waarvoor zij willen betalen), in het ontwerpen van betere belevingen en in het halen van efficiëntie met bestaande middelen.

3. Veiligheid

Radicalisering van religieuze groeperingen is ook bij gemeenten een steeds belangrijker onderwerp binnen het thema Veiligheid. Radicaliserende jongeren wonen in gemeenten. Gezinnen, die plotseling vertrokken naar Syrië voor een heilige strijd, laten gapende gaten achter in woonwijken, op scholen en sportverenigingen. Hoe gaat een gemeente hiermee om? Hoe stel je dan de omgeving van deze gezinnen op de hoogte? Hoe houd je als gemeente een oogje in het zeil? Of kun je vroegtijdig signaleren? Zijn jongeren die huiselijk geweld plegen tegen hun ouders, pubers die in opstand komen of pubers die radicaliseren? Is het stelen van spullen diefstal of wordt het gezien als oorlogsbuit om een reis naar Syrië te financieren? Zijn degenen, die schulden inlossen, zich aan het opmaken voor een heilige strijd? Het zijn zomaar vragen die soms gerelateerd zijn aan vraagstukken in het sociaal domein.

Van heel andere orde is het onderwerp Veilige Publieke Taak. Dit is de naam van een landelijk stimuleringsprogramma. Boosheid van inwoners is acceptabel. Agressief gedrag en geweld tegen overheidspersoneel wordt niet getolereerd. Vaak richt zich deze agressie en geweld tegen medewerkers. Gemeenten werken samen met de Belastingdienst en het UWV aan Veilige Publieke Taak. Als werkgever hebben gemeenten zich verplicht om hun organisaties en de werkomgeving van ambtenaren en bestuurders veiliger te maken. Veel gemeenten zijn overgegaan tot het aanstellen van een gemeentelijke agressiecoördinator. Gemeenten hebben een Gemeentelijke Incidentenregister, dat aansluiting heeft op het Agressie registratiesysteem Overheden (ARO).

4. Medewerkers

Uiteraard speelt rondom de twee eerste twee superthema´s ook veel bedrijfsvoeringsvraagstukken, zoals inkoop en aanbesteding en innovatie van werkprocessen. Toch mag in deze opsomming van superthema´s in het kader van bedrijfsvoering de aandacht voor medewerkers niet ontbreken. Medewerkers maken het verschil. Medewerkers zijn hét kapitaal van overheidsorganisaties. Hoe groter de medewerkersbetrokkenheid, hoe beter de dienstverlening aan inwoners.

Wanneer medewerkers hun talent en passie kunnen inzetten voor de dienstverlening aan inwoners, hoe lager het ziekteverzuim is. Hoe beter medewerkers in staat worden gesteld om hun talenten in te zetten, hoe meer met minder capaciteit kan worden gedaan. Daarom is het belangrijk dat gemeenten talentontwikkeling tot speerpunt van hun organisatieontwikkeling maken. En wanneer zij daarbij ook sturen op de gewenste houding en gedrag van hun medewerkers leidt dit tot een hogere klantwaardering van inwoners.

5. Samenwerking

Het laatste superthema dat ik in deze blog aanstip, is samenwerking. Gemeenten kunnen hun werk niet meer alleen uitvoeren. Er is geen terrein waarop gemeenten zonder anderen hun werk kunnen doen. Samenwerking met andere gemeenten en organisaties én met haar inwoners en ondernemers is daarom essentieel. Het is voor gemeenten een continue zoektocht met welke ketenpartners zij problemen gezamenlijk kunnen oplossen. Inwoners en ondernemers zien de overheid als een geheel. En hoe beter wordt samengewerkt, hoe beter aan de verwachtingen en behoeften van inwoners en ondernemers kan worden voldaan.

Vragen die hierbij een rol spelen zijn onder meer: hoe werken inwoners en ondernemers met de gemeente samen? In hoeverre moet de gemeente haar werkwijze aanpassen om beter te kunnen aansluiten bij initiatieven van inwoners en ondernemers? Hoe kunnen gemeenten op ambtelijk niveau met elkaar samenwerken? Hoe kan binnen een gemeente de samenwerking tussen afdelingen of teams worden verbeterd? Hoe kan het ambtelijk-bestuurlijk samenspel beter? Op welke manier kan de overheid, het bedrijfsleven en het onderwijs samenwerken om tot innovatieve oplossingen te komen voor maatschappelijke problemen? In hoeverre is in gemeenten deze gestructureerde, zogenoemde ‘Triple Helix’ aanpak mogelijk?

In deze blog heb ik je verteld wat er op het gebied van vijf superthema´s speelt. Ik hoop dat jij jouw voordeel hiermee kunt doen. Wat kun jij met jouw expertise bijdragen aan deze vijf Superthema´s? Of welke bijdrage lever jij aan deze superthema´s? Deel jouw ervaringen hieronder en lees over de ervaringen van anderen.

SAMEN VERNIEUWEN WE DE OVERHEID!

Hartelijke groet,

Alexander Meijer